در حالی حدود شش ماه از فعالیت دولت سیزدهم می‌گذرد که در همین دوره کوتاه، اتفاقات کم‌نظیری در اقتصاد ایران رخ داده است. از یک‌سو صادرات نفت رکورد شکسته و از سوی دیگر، صادرات غیرنفتی جهش کرده است. در بازار ارز نیز برخلاف دوره‌های قبل شاهد ثبات و آرامش هستیم. بدین‌ترتیب در فاصله کوتاهی وضعیت اقتصاد ایران از منظر بسیاری از شاخص‌ها متحول شده است.

در همین زمینه سیداحسان خاندوزی وزیرامور اقتصادی و دارایی در گفت‌وگو با «ایران» مهمترین تغییرات در اقتصاد کشور را شرح می‌دهد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی، درباره ساماندهی وضعیت شرایط اقتصاد کشور در ابتدای فعالیت دولت سیزدهم گفت: زمانی که کشور در قله تورم بود مسئولیت ما آغاز شد. به طورمشخص در وزارت اقتصاد مسأله تأمین مالی و کسری بودجه دولت در اولویت اقدامات قرار گرفت.

سید احسان خاندوزی افزود: برای تحقق اهداف در این بخش‌ها نخستین اقدام تشکیل گروهی بود که بتواند راه‌های جبران کسری بودجه را تبیین و تشریح کند؛ چراکه در ۴ ماهه نخست سال‌جاری دولت ۵۵ هزار میلیارد تومان از تنخواه بانک مرکزی را استفاده کرده و علاوه بر آن ظرفیت نزدیک به ۸۰ درصد اوراق دولت نیز به اتمام رسیده بود. به نحوی که در شهریورماه با اوراقی که فروختیم یعنی رقمی در حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان مجوز سال تمام شد.

به گفته وی، نتیجه چنین تصمیماتی این بود که رکورد تورمی تمام سال‌های گذشته در تابستان امسال شکسته شد. البته شهریورماه هم جزو این رکورد محسوب می‌شود. درست است که ماه نخست آغاز به کار دولت است اما به‌واسطه اتفاقاتی که از قبل رخ داده بود باعث شد در مرداد و شهریور، رکوردی ثبت شود که از زمان دولت مرحوم ‌هاشمی دیگر تکرار نشده بود.

۹۹، بدترین سال کسب درآمدهای نفتی

براساس گفته‌های وزیر امور اقتصادی و دارایی، سال ۹۹ وضعیت ما به جهت درآمدهای نفتی تقریباً بدترین سال سنوات اخیر محسوب می‌شود. وی اضافه کرد: می‌توانم بگویم تقریباً ۱۰ هزارمیلیارد تومان کل درآمد واریزی در ۱۱ ماهه سال بود، اما جالب است بدانید که این رقم در دولت آیت‌الله رئیسی به ۹۵ هزار میلیارد تومان رسید که بخشی از آن به دلیل افزایش نرخ ارز بود، اما بخش دیگر به واسطه افزایش حجم صادرات رخ داده است. درحالی که رئیس‌جمهور محترم پیشین ادعا می‌کردند اگر کسی بتواند هزار بشکه نفت بفروشد، من او را وزیر نفت می‌کنم. اینقدر کشور به استیصال رسیده بود که فروش روزی ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه نفت برای کشور یک آرزو بود. اینها تنها برشی از شرایطی بود که دولت اجرای امور را در دست گرفت.

افزایش درآمد نفتی با تحریم

وی همچنین درخصوص اینکه برخی موفقیت دولت در افزایش درآمدهای نفتی را نتیجه تساهل و تسامح بایدن می‌دانند، توضیح داد: این افزایش کاملاً مبتنی بر تحرک اقتصادی دولت است. تحریم‌ها هیچ‌کدام از بین نرفته است، اما ما از داخل کشور پیام‌های جدی‌تری برای شرکای راهبردی خود می‌فرستیم و آنها نیز مایل هستند نشان دهند نگاه‌شان به دولت آقای رئیسی متفاوت از دولت‌های پیشین است و به همین دلیل هم رفتار متفاوتی دارند.

به گفته وی، از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم بیش از۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش صادرات نفت داشته‌ایم و به لحاظ درآمدی هم چون قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافته بود تا دو برابر بیشتر درآمد نفتی داشتیم یعنی به لحاظ ریالی و حجم نیز این مقدار افزایش پیدا کرده است، مخصوصاً بعد از ماجرای اوکراین و… این در حالی است که دولت تلاش کرده هزینه‌های خود را کنترل کند.

وی تصریح کرد: تا پایان بهمن ماه از ۷۱۴ هزار میلیارد تومان درآمد دولت در ۱۱ ماه سال‌جاری رقمی کمتر از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان آن از درآمدهای نفتی به‌دست آمده است.

جهش درآمدهای مالیاتی

خاندوزی دربخش دیگری از اظهارات خود درباره افزایش درآمدهای مالیاتی اعلام کرد: از منظر درآمدهای مالیاتی هم کشور نسبت به سال گذشته ۱۶۰ درصد رشد داشته و ۱۷۰ درصد افزایش درآمدهای جاری داشته است. یعنی به صورت دقیق‌تر ۸۰۰ درصد افزایش درآمدهای ریالی نفتی و ۱۵۰ درصد افزایش هزینه‌های جاری داشتیم.

آرامش در بازار ارز

وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اینکه در رابطه با بازار ارز اکنون شرایط نسبتاً متعادلی ایجاد شده است، اظهار کرد: این اتفاق ناشی از دو دسته عامل مهم است؛ نخست عوامل واقعی بودند. ناترازی موجب شده بود که وضعیت ارزی کشور مشخص نباشد. بانک مرکزی ناچار شد خلق پول کند و دلار ارز ترجیحی دریافت کند. این اتفاق در دوره فعلی به شکل معکوس رخ داده است. در کنار این، خود بازار را نیز مدیریت کردیم که اگر آن را با اول شهریور مقایسه کنیم یکی است و با همان ارزی که دولت تحویل گرفته کار را ادامه می‌دهد.

عضو کابینه دولت سیزدهم یادآور شد: در یک دوره‌ای دلار کانال ۳۰ هزار تومان را رد کرد که نشان می‌داد تعداد زیادی کانال و شبکه خرید وجود دارند که عمدتاً در کشورهای همسایه به این افزایش قیمت دامن می‌زنند. از مجموع ۱۰۰۰ نفر شخص حقیقی بدون اینکه صرافی و مجوز رسمی داشته باشند و در بازار ارز فعالیت می‌کردند، ۶۰۰ نفر از آنها هیچ سابقه مالیاتی نداشتند و بسرعت حساب‌های آنها کنترل و مسدود شد.

رکوردشکنی تجارت غیرنفتی

وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره دستاوردهای دولت در حوزه صادرات غیرنفتی، اعلام کرد: در ۱۱ ماه گذشته ۳۹ درصد بیشتر صادرات غیرنفتی انجام شده است. بدون گشایش تحریمی انتقال این حجم از ارز به خارج از کشور برای اینکه بتواند ۳۹ درصد رشد صادرات، ۳۵ درصد رشد واردات و ۴۰ درصد رشد صادرات غیرنفتی را حمایت کند، به این معنی است که تمام حوزه‌های تجارت ما رشد قابل توجهی را تجربه کرده است.

وی ادامه داد: در گذشته گفته می‌شد تحریم‌ها و محدودیت‌های کارگروه‌های اقدام مالی تأثیر داشته است اما اینکه شما نشان دهید با فرض همه اینها خیلی بهتر از وضع موجود می‌توانید عمل کنید نکته قابل تأملی است هرچند که اینها هنوز سقف اقتصاد ایران نیست، این مهم‌ترین پیامی است که در این شش ماه می‌توان منتقل کرد که در زمینه کنترل قیمت، رشد تجارت، صادرات و واردات موفق عمل کردیم. تحریم، عنصر اثرگذار منفی و کاهش‌دهنده است اما فعلاً سقف پرواز اقتصاد را محدود نکرده است. ما می‌توانیم و می‌توانستیم خیلی بیشتر از سال‌های قبل تجارت کنیم. در گذشته مسائل تحریمی و FATF را برای تجارت و فروش نفت بهانه می‌کردند. الان تجارت ایران در ۱۱ ماه نخست امسال حدود ۹۰ میلیارد دلار بوده . آیا مسائل تحریمی و FATF حل شد؟!

یک مشوق سرمایه‌گذاری خارجی

وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به مشوق جدیدی که برای جذب سرمایه‌گذار خارجی در دست تصویب است، گفت: از کارهای خوبی که در سیاست‌های همسایگی ایجاد شده اینکه ما برای ورود منابع ارزی به داخل کشور چه از کشورهای همسایه و چه ایرانی‌های ساکن خارج به عنوان یک اولویت پیگیری کردیم. پیشتر گفته شده بود اگر فردی به میزان ۲۵۰ هزار دلار در داخل کشور سرمایه‌گذاری کند ما در ایران به او ۵ سال اقامت می‌دهیم.

اکنون پیش‌نویسی را در یکی از جلسات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بردیم و کمیسیون اقتصادی آن را مصوب کرده است. اینکه به جای ۲۵۰ هزار دلار این عدد به ۱۰۰ هزار دلار برسد که نه فقط سرمایه‌گذاری بلکه اگر ارز را در بانک‌های کشور سپرده‌گذاری کند مشمول امتیازات شود و آن هم نه فقط ۵ سال اقامت بلکه بیشتر شود.