پنجمین دمودی (Demo Day) مرکز نوآوری نکسترا تحت عنوان دومین رویداد «همبند» روز سه‌شنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۴ در صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری برگزار شد.

معرفی استارتاپ‌های پنجمین دوره شتابدهی
در جریان این رویداد، هشت تیم استارتاپی منتخب از پنجمین دوره شتابدهی مرکز نکسترا، طرح‌ها و ایده‌های خود را در قالب دمودی (Demo Day) در حضور سرمایه‌گذاران ارائه کردند. تیم‌های حاضر شامل «داتن»، «منتالتو»، «ccai»، «روبوفون»، «استایلیش»، «stationai»، «بومین» و «کافینو» بودند. هر یک از این تیم‌ها طی ارائه‌ای هفت‌دقیقه‌ای، ابعاد مختلف پروژه خود از جمله مدل درآمدی، نیازهای مالی و چشم‌انداز توسعه را شرح دادند.

سخنرانی مدیران رویداد درباره مسیر شتابدهی و گراف همبندی
در ابتدای برنامه، حسین بیانی مدیر مرکز شتابدهی نکسترا، به تمرکز این مرکز نوآوری بر حوزه‌های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا طی سال‌های گذشته اشاره کرد. سپس حامد عبودی، مدیر پروژه شتابدهی، با اشاره به فرآیند جذب و انتخاب استارتاپ‌ها برای دوره پنجم، اعلام کرد بیش از ۱۰۰ تیم برای حضور در این دوره ثبت‌نام کرده بودند که پس از ارزیابی، هشت تیم به مرحله نهایی راه یافتند. او همچنین گفت از سال ۱۴۰۱ تلاش‌هایی برای ارتقای جایگاه این مرکز در گراف همبندی اکوسیستم نوآوری کشور آغاز شده است.

رخوت حوزه دانشگاه باعث شده تیم‌های جدید استارتاپی ظهور نکند
پنلی در این رویداد برگزار شد که در آن، مهدی عظیمیان مدیرکل توسعه شعب و پردیس‌های پارک فناوری پردیس و رئیس مرکز شتابدهی نوآوری، نفسیه آزاد مدیر سرمایه‌گذاری گروه کسب وکار‌های نوین آن و کاوه گودرزی مدیرعامل جهش حضور داشتند. این پنل به بررسی چالش‌های عمومی اکوسیستم استارتاپی ایران اختصاص داشت.

اکوسیستم استارتاپی ایران بعد از شکوفایی نسل اول خود، دیگر نتوانست موج جدیدی از استارتاپ‌ها را بازتولید کند. کارشناسان بسیاری به بررسی و آسیب‌شناسی این زنجیره معیوب تاکنون پرداخته‌اند. یک بحث تکراری که البته تکرار آن طی سال‌های گذشته سبب بروز نشانه‌هایی از تغییر و گشایش شده است. اکوسیستمی که حالا تحرک بالایی دارد.

مهدی عظیمیان به عنوان شروع‌کننده این پنل در بخش ابتدایی صحبت خود به علت رکود استارتاپی اشاره کرد و گفت: «مدت‌‌هاست از هیجانات دهه ۹۰ در حوزه استارت‌‌آپی کاسته شده است و اکنون این حوزه به تحرک و نشاط مجدد برای احیای فعالیت‌های گذشته نیاز دارد. اکوسیستم استارتاپی ایران عمر زیادی ندارد. در آن ابتدا خیلی خوب شروع شد و با سرعت زیادی رشد کرد. اما به شکل موازی اتفاقاتی که باید رخ ندادند. ما شاهد رکود هستیم. متاسفانه فقط بخشی از اکوسیستم دیده شد. دور طبیعی در اکوسیستم شکل نگرفت و چرخه خراب شد تا ورود سرمایه به چرخه اکوسیستم به مشکل بخورد. رخوت حوزه دانشگاه باعث شده تیم‌های جدید استارتاپی ظهور نکند. سکون دانشگاه دلیل اصلی این مساله است.»

فرایند پول‌پاشی یا بذرپاشی باید خیلی سریع‌تر اتفاق بیفتد/ قانون جهش دانش‌بنیان کلید رشد است
کاوه گودرزی در پاسخ به سوال مشابه از زاویه‌ای دیگر به این معضل پرداخت. او گفت: «اگر از دوران طلایی دهه ۹۰ استارتاپ‌های خوبی به جا مانده است چون در آن زمان بذرپاشی و سرمایه‌گذاری راحت‌تر صورت گرفت. من معتقدم حالا باید بذرها را پاشید تا دوباره لوبیاهای سحرآمیز ریشه زده و جوانه دهند. باید فرایند پول‌پاشی یا بذرپاشی در کشور اتفاق بیافتد که سرمایه‌گذاری خیلی سریع‌تر اتفاق بیفتد. در آن ابتدا خیلی سریع رشد کردیم اما تاثیر آن از بین نرفته است. قانون جهش دانش بنیان به نظر من کلید رشد است. متاسفانه هنوز آشنایی با این قانون چه از سمت سرمایه‌گذاران و چه از سمت سرمایه‌پذیران اتفاق نیفتاده است. یکی از مشکلات جدی این است.»

نفسیه آزاد پنلیست دیگری بود که در این نشست حضور داشت. آزاد با بیان این نکته که ضعف عمده در ارتباط ضعیف اکوسیستم استارتاپی با صنعت نهفته است، از زاویه خود به این نکته پرداخت. نفیسه آزاد بیان کرد: «فضا از سال ۹۰ تاکنون تغییرات زیادی را تجربه کرده است در حالی که بازگشت سرمایه سخت‌تر و مهاجرت به چالشی جدی در کشور تبدیل شده است. باید همواره در نظر داشته باشیم که تمام ایده‌ها فقط خدماتی و پلتفرمی است. از سال ۹۲ تا به امروز تغییرات زیادی داشته‌ایم. بحران‌های اقتصادی و مهاجرت نیروی متخصص بسیار به چشم خورده‌اند. باید بپذیریم که در لبه فناوری نیستیم. مساله این است که در همان سال‌های پرهیجان، DNA اکوسیستم خیلی در بخش خدماتی شکل گرفته است. همه دوست داشتند دیجی‌کالا یا اسنپ شوند. اکوسیستم نوآوری اصلا رویش به سمت صنعت نیست. شما باید ذره‌بین به دست بگیرید که به دنبال چنین استارتاپ‌هایی بگردید. باید تلاش کنید تا یک تیم پیدا کنید تا صنعت کنید.»

بدون توجه بسترسازان، قانون‌گذاران و تنظیم‌گران، روند رشد اکوسیستمیک دچار انحراف می‌شود. اکوسیستمی که باید در چرخه طبیعی خود از همان اوایل دهه ۹۰ نسل‌های جدیدی را به‌ وجود می‌آورد، بخش‌هایی دارد که به یک اندازه رشد نکرده و در مواردی بدشکل می‌نماید. این ویژگی رشد نامتناسب را می‌توان در حوزه‌های مختلفی مشاهده کرد. عاملی که شاید تغییر ندادن آن، بحران جدی به‌ وجود بیاورد.