خاموشی‏‏ ها و بی برقی در کشور به مردم آزاری منجر شده است

محمدرضا محبوب فر با اشاره به پشت پرده خاموشی های اخیر در کشور گفت: ایران با ورود به فصل گرما با کمبود ۶هزار مگاوات برق روبرو است. برخی از کلان شهرها و بسیاری از شهرهای متوسط و کوچک ایران اکنون دچار قطعی همزمان آب و برق شده ‌اند. پشت پرده قطع مکرر برق و آب در ایران فشار توليدكنندگان برای دستیابی به يك هدف بزرگ یعنی افزايش قيمت آب و برق در کشور عنوان شده است. این در حالی است که متاسفانه به دنبال مشکلات حادث شده ناشی از نبود آب و برق در کشور و وجود مثلث شوم کرونا، گرما و قطعی برق، بحران اجتماعی عمیق تر شده است و باقیمانده سرمایه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران و نظام نیز در حال از دست رفتن است؛ این یک واقعیت تلخی است که باید هرچه سریع تر فکری به حال آن کرد. در یک برهه قرار بود که مردم بدون پرداخت پول برق از نعمت برق برخوردار شوند این در حالی است که اکنون بدون بهره مندی از برق بهای مصرف آن را پرداخت می ‏‏‏کنند. متاسفانه آنچه که در مجلس شورای اسلامی گذشت این بود که کسب درآمد از استخراج رمزارز و صادارت برق را قانونی اعلام کرد و طرحی را برای کسب درآمد ۵۰۰ میلیون دلاری برای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. نهادهای خاص در ایران نیز اقدام به راه اندازی مزرعه استخراج ارز دیجیتال کرده اند.

وی در گفتگو با «اقتصاد پویا» افزود: خاموشی‏‏ ها و بی برقی در کشور به مردم آزاری منجر شده است و چنین صحنه ها و رفتارهای غم افزا روح و روان مردم را مکدر کرده است. روزهای تاریخی یکی پس از دیگری برای سازمان های امدادی و ادارات و نهادها و صنایع و واحدهای صنفی به دلیل حجم مشکلات ناشی از خاموشی ها و افزایش تعداد حوادث رقم  می خورد. حتی علاوه بر قطعی برق، برنامه ‌ریزی‏ ها و اطلاعات قبلی که باید برای مردم صورت گیرد، متاسفانه زیر پا گذاشته شده و آنها را در شرایط دشواری  قرار داده است و به سردرگمی مردم دامن زده است، یعنی علی‌رغم این که خاموشی‏ ها بنا براطلاع قبلی بوده و جدول خاموشی ‏ها نیز منتشر شده و برنامه ریزی صورت گرفته است، در خود قطعی برق نیز وضعیت نابسامانی وجود دارد و این موضوع مدیریت نمی ‏شود.

مدیریت بحران با بحران سازی

این کارشناس و پژوهشگر حوزه مدیریت بحران با بیان اینکه اوج گرفتن مصرف، علت خاموشی ها در ایران اعلام شده است، اما براساس گزارش‌ های بین ‌المللی و مقایسه مصرف برق ایرانیان، سرانه مصرف برق سالانه ایرانی ‌ها کمتر از میانگین جهانی است، تأکید کرد: متاسفانه مسئولان کشور معمولا عادت دارند که بحران را با فرافکنی و بحران ‌سازی پاسخ دهند. مسائل حاکمیتی و مدیریتی و تحریم ها و خشکسالی از جمله علل خاموشی ‌ها در ایران هستند و اوضاع بدتر هم خواهد شد اگر مسائل مطرح شده مرتفع نگردد. از طرفی، دولت و حکومت جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه پیش بینی و آمادگی برای مواجهه با شرایط کنونی نداشته است. اکنون کشور وارد فاز خشکسالی و بی آبی دایمی شده است و نیروگاه ‏های برق آبی که به تعمیر نیاز داشتند از مدار انرژی خارج شدند که از جمله دلایل قطعی برق محسوب می‏ شود.

دکتر محبوب فر در تشریح رویدادهای هفته گذشته در سطح کشور درپی بی برقی و بی آبی اظهار داشت: طی هفته ای که گذشت در گرمای شدید تابستان، قطعی گسترده برق شهرهای ایران را یکی پس از دیگری در خاموشی فرو برد، ‌آب قطع شد و کولرها خاموش شدند، و بیماران در بیمارستان‌ ها در خطر مرگ قرار گرفتند. قطعی برق مشکلات بسیاری را در بیمارستان‏ ها به ویژه بخش آی سی یو مراکز درمانی ایجاد کرد به طوری که بیماران کرونایی با مشکل مواجه و تلف شده اند، حتی زندگی عادی مردم نیز با اختلال مواجه شد. امروز وضع به جایی رسیده است که  حکومت و دولت، ناتوان در تامین نیازهای ابتدایی مردم است. مردم ایران به دنبال امکانات اولیه زندگی از جمله آب، برق و واکسن هستند در حالی که این امکانات نخستین یکی پس ازدیگری از مردم ستانده می‏ شود و بر رنج آن‏ ها می ‏افزاید. علیرغم تعدیل خاموشی ها از روز چهارشنبه گذشته در سطح کشور، شهروندان در نقاط مختلف کشور همچنان از قطع برق خود خبر داده اند و اظهار داشته اند بعضاً مشاهده شده است برق همچنان ساعت ها و در برخی شهرها از جمله تهران در چندین نوبت قطع می شود. مردم می گویند خیلی از وسایل برقی خانه‌ هایشان سوخته‌ اند. محیط شهرهای ایران اغلب کارگری است و مشخص است که در این وضعیت اقتصادی وقتی یک وسیله برقی خراب می ‌شود چه فشاری به خانواده‌ ها می ‌آید.

کسب و کارهای مرتبط با آب در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند

وی ادامه داد: تابستان داغ و بی ‌برقی در گرمای ۴۰ درجه سانتی گراد و بیش از ۵۰ درجه سانتی ‌گراد در شهرهای جنوبی ایران، مردم را کلافه کرده است. افزایش دما به ویژه در شهرهای شمالی کشور شدت یافته است و قطعی ‏های بی وقفه برق مردم را آزرده‌ خاطر کرده است. با وجود شرایط کمبود برق در کشور، کسب و کارهای مرتبط با آب در شرایط خشکسالی و بی آبی در آستانه ورشکستگی هستند. در استان اصفهان همچنان کشاورزان و دامداران مقابل شرکت آب‌ منطقه‌ ای و استانداری و شهرداری این شهر تجمع می کنند که پاسخ حقابه محیط‌ زیستی آن‏ ها با برخوردهای خشونت آمیز همراه بوده است. مردم عادی هم در برخی از شهرهای استان خوزستان در کنار میادین نفتی در صف تهیه گالن آب هستند و حتی بیش از ۳۰۰ نقطه شهری نیز با بحران قطعی آب مواجه شده ‌اند. وضعیت فاجعه‌ بار بی ‌آبی در یزد هم به اوج خود رسیده است. شهروندان یزدی برای تامین آب شرب ساعت ‌ها در صف نوبت تهیه آب از چشمه‌ ها و کانال‌ های آب حوالی این شهر منتظر می ‌مانند. طبق گفته این شهروندان، حدقل ۴ ساعت در روز قطعی برق در این شهرستان روی می‌ دهد که این معضل باعث خرابی وسایل برقی منازل مسکونی شده است. اظهارات اخیر مدیرعامل آب و فاضلاب کشور هم به درد و رنج مردم افزوده است. هنگامی که آن‏ ها صحبت ‏های این فرد مسئول را درباره نرسیدن به شرایط کوپنی شدن آب می ‏شنوند، بیشتر نگران می ‏شوند به طوری که باید منتظراین اتفاق هم باشند. همزمان با ادامه نارضایتی‌ مردم در نقاط مختلف ایران به دلیل قطعی مکرر برق، حسن روحانی، رییس جمهور می گوید بخشی از عوامل قطعی برق ناخواسته و غیرارادی است و این وضعیت را در اروپا هم مشاهده کرده است و گاهاً دیده است برق شهرهای اروپایی تا ۲۴ ساعت قطع شده است. البته چنین به نظر می رسد او با چنین اظهاراتی طی هفته گذشته تلویحاً خبر از قطعی قریب الوقوع سراسری برق در کشور طی روزهایی که مصرف برق به اوج خود رسیده بود می داد.

  وضعیت کمبود و قطعی برق تا شهریورماه ادامه خواهد داشت

دکتر محبوب فر، کارشناس ارشد مدیریت بحران و امنیت ملی به تعدیل خاموشی ها در کشور اشاره کرد و گفت: ادامه خاموشی ‏های ناشی از قطعی برق در روزها و هفته های آینده حتمی است. وضعیت کمبود و قطعی برق حداقل ظرف یک ماه آینده و حداکثر تا پایان تابستان ادامه دارد و احتمالا طی هفته آینده بی ‌آبی و جیره‌ بندی آب نیز بر وضعیت کنونی افزوده می ‏شود و این شرایط برای شهرهای اصفهان، تهران، و تعداد دیگری از شهرهای کشور برقرار خواهد بود. در این شرایط، وزارت نیرو باید نسبت به برنامه اعلامی خاموشی‌ ها پایبند باشد چراکه مردم باید بتوانند زندگی و کسب ‌و کار خود را در شرایط بحرانی مدیریت و برای مشکلات خود تدبیر لازم را اتخاذ کنند. این بی ‌برنامگی در قطع برق و حتی آب، مردم را کلافه کرده است. در این اوضاع قطعی مکرر برق، دولت و وزارت نیرو پاسخگوی حجم عظیم تلفات و هدررفت برق در سطح کشور نیست و نظارتی درخصوص جلوگیری از هدررفت انرژی و برق به عناوین مختلف به عمل نمی آید. اطلاع‌ رسانی‏ ها و برنامه‏ های وزارت نیرو باید به سمت صرفه جویی سوق پیدا کند به طوری که مردم را باید بیش از گذشته نسبت به امر صرفه‌ جویی تشویق کند و از طرفی اشتراک سازمان‏ها، نهادها و مشترکین پرمصرف باید از مدار استفاده خارج و از طرفی استخراج رمز ارز در مزارع ماینر نیز باید متوقف شود. طبق تحقیقات بین المللی؛ بادهای سیستان، بهترین بادهای دنیا برای تولید انرژی است. این بادها می تواند مهمترین منبع تولید برق در کشور باشد اما تاکنون اقدامی درخصوص سرمایه گذاری در این بخش صورت نگرفته است. این در حالی است که دولت می توانست در کنار تلاشهایش برای ساخت نیروگاه و تولید برق در سایر کشورها مثل اکوادور در بخش تولید برق در ایران نیز سرمایه گذاری کند تا از این طریق نه تنها کمبود برق داخل جبران گردد بلکه ایران مهمترین منبع تولید برق در منطقه باشد و با صادرات برق به افغانستان و پاکستان و دیگر کشورها ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد. البته در حال حاضر۴۰ درصد برق کشورعراق را کشور ایران تامین می‏ کند، عراق نیز به دلیل تحریم ها هزینه ای بابت برق به ایران پرداخت نمی کند و اینجاست که مفهوم «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است» مصداق عینی پیدا می‎ کند. در واکنش به این خبر، سخنگوی صنعت برق کشور مدعی شده است در حال حاضر میزان صادرات برق صفر است و برق تنها به افغانستان صادر می شود.

نهادهای نظارتی سخت به دنبال شناسایی عوامل قطعی برق هستند

این کارشناس ارشد و پژوهشگر حوزه بحران های محیطی به عملکرد مسئولان دولتی و حکومتی درخصوص وضعیت موجود کشور پرداخت و گفت: امروز توان مالی و اقتصادی مردم ایران تضعیف شده است و بخش اعظمی از جامعه با فقر، محرومیت و بیماری کرونا دست به گریبان هستند. در پی بحران قطعی برق، حسن روحانی، رییس جمهور می ‌گوید علت خشکسالی است و باید تحمل کرد و در عین حال از مردم عذرخواهی و دلجویی می کند، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد تولید برق را در شرایط فعلی زیان ‌ده می داند و محمدحسن متولی زاده، مدیرعامل توانیر هم گفت دولت توان مالی جهت سرمایه‌ گذاری برای افزایش تولید در دست ندارد و شرکت های خصوصی نیز علاقه ای به سرمایه گذاری در بخش تولید برق ندارند. همزمان با پیگیری ‌های بی‌ ثمر و بی حاصل مقامات دولتی و حکومتی در ایران، اعتراض‌ های مردم کشور در هفته گذشته ادامه داشت. درپی این اعتراضات، دادستان کل کشور مأمور پیگیری علت قطعی‌ برق شد. حسن روحانی هم به اسحاق جهانگیری، معاون اول خود ماموریت داد معضل تامین برق را حل کند. جهانگیری هم گفت تصمیم گرفته شده است که خاموشی‌ های برق در بخش صنعت اعمال شود و شرکت توانیر هم اعلام نموده میزان خاموشی ها به زودی کاهش پیدا می کند. و اما درپی تعدیل خاموشی ها در کشور، رضا اردکانیان، وزیر نیرو گفت: «با رفع مشکلات پیش آمده به مرور خاموشی ‌ها کاهش یافت و در شرایط فعلی خاموشی نداریم.» او در عین حال افزوده باید تا شنبه وضعیت تأمین برق کشور تثبیت شود چرا که هفته آینده دوباره هوای گرم در کشور پدیدار و پایدار خواهد بود و خطر خاموشی های دوباره کشور را فراخواهد گرفت. در این میان، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه هم بیکار نبودند و همزمان با برخی شایعات در افکار عمومی که عنوان می شد خاموشی های اخیر شبیه به رویدادهای انقلاب سال ۵۷ در ایران بوده است، طبق اخبار واصله سه تن از ماموران یکی از نیروگاه‌ های مهم برق در کشور که وظیفه تولید و برق رسانی به شهرهای بزرگ را دارد به جرم همکاری با گروهک های ضدانقلاب توسط نهادهای نظارتی شناسایی و دستگیر شدند.

قطعی آب و برق شایسته ایران ثروتمند نیست

وی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص چگونگی مدیریت بحران آب و برق در کشور گفت: مردم می گویند آب، برق و واکسن از جمله نیازهای اولیه مردم هر کشوری است و با وجود جولان حجم گسترده‌ ای از چاه‏های نفت و گاز و این همه ثروت خدادادی، کشور نباید چنین وضعیتی پیدا کند. برای مقابله با خشکسالی و بی آبی و بی برقی در کشور باید مدیریت بحران را به کار گرفت، کارشناسان و متخصصین این حوزه باید فراخوانده شوند و مسئولان سیاست ‌زدگی را از برنامه‏ های خود حذف کنند و این را باید توجه کرد که پاسخ به اعتراضات مردم نسبت به قطع گسترده برق و آب برخوردهای خشونت ‌آمیز نیست. علاوه بر آن، با وجود قبض های برق ۴۰ میلیارد تومانی استخراج بیت ‌کوین برای یک ماه در کشور، نباید بجای متوقف کردن کار ماینرها، برق منازل مسکونی و واحدهای صنفی و کارخانه ها و صنایع و کارگاه های تولیدی و صنعتی را قطع کرد. همزمان با ادامه بحران برق در ایران، مراکز استخراج رمزارزها در جای جای ایران از اماکن دولتی و غیردولتی گرفته تا نهادهای خاص و واحدهای صنفی و کارگاه ها و صنایع ورشکست شده و سودجو گسترده شده است. نیروهای نظامی مانند: بسیج و سپاه باید به موضوع کشف مراکز رمزارز و ممانعت از فعالیت مزارع رمزارز در نهادهای خاص ورود پیدا کنند.

عصر جدید دلتمردان در جمهوری اسلامی ایران فرا رسید

دکتر محمدرضا محبوب فر، کارشناس ارشد تاب آوری اجتماعی و امنیت ملی در پایان به برآوردی از شرایط اجتماعی ایران در صورت تداوم بحران های موجود پرداخت و تصریح کرد: بی برقی و بی آبی لایق کشوری مثل ايران که قطب ترانزيت انرژی در خاورميانه محسوب می شود، نیست. اکنون صدای قحطی آب و برق در کشور خیلی بلندتر و واضح تر و دردناک تر  شنیده می شود. هیچ ایده و فکر و برنامه ای هم از سوی دولت و حکومت برای وضعیت کنونی کشور وجود ندارد یا تاکنون ارائه نشده است. مشکلات موجود بر سر تأمین برق و آب کشور، حاکمیتی و مدیریتی است. ادامه قطعی آب و برق، عوارض اجتماعی و سیاسی و اقتصادی می تواند در روزها و هفته ها و ماه های آینده در کشور به بار آورد. با یکدست شدن حکومت، عصر جدید حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران باید رقم بخورد و چاره ای جز رفرم و تبدیل تهدیدها به فرصت باقی نمانده است. اکنون فرصتی برای به‌ روزرسانی حکمرانی پیدا شده است. این نکته را نباید فراموش کرد که بازگشت کشور به عصر حجر و دوران غارنشینی ممکن نیست. این هشدار جدی است که حال جامعه و مردم خوب نیست و ویروس و آنفلوآنزای خشم مردم ایران شوخی بردار نیست. نخستین دلواپسی دولت فعلی و دولت جدید باید قطعی فراگیر برق و آب در کشور باشد چون در یک جامعه خشمگین جز ویرانی چیزی وجود ندارد و در صورتی که در بر همین پاشنه بچرخد مردم بدون آب و برق یعنی ایران بی ایران!