مونا ربیعیان- وزارت بهداشت و درمان ایران ادعا کرده که مجوز مصرف واکسن ایرانی کرونا توسط سازمان غذا و دارو صادر شده است و نخستين واكسن ايرانی وارد شبكه واكسيناسيون كشور برای تزریق عمومی از هفته آینده، شده است. سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان در خصوص تولید واکسن داخلی اظهار داشته است که راه 20 ساله تولید واکسن در ایران یک ساله پیموده شده است و واکسن های ایرانی کرونا رقیب جدی مشابه خارجی هستند.

اما آیا واکسن ایرانی قابلیت تزریق عمومی برای واکسیناسیون سراسری مردم کشورمان را پیدا کرده است؟

فشار برای صدور مجوز واکسن کرونا

 محمدرضا محبوب فر، کارشناس حوزه سلامت و بحران های محیطی در همین رابطه به خبرنگار روزنامه «اقتصاد پویا» گفت: وزیر بهداشت ایران در حالی از صدور مجوز مصرف یک واکسن ایرانی خبر داده است که سخنگوی سازمان غذا و دارو می ‌گوید که بررسی‌های این سازمان برای صدور مجوز ادامه دارد. محمدرضا شانه ساز همچنین روز قبل از اظهارات نمکی درباره صدور مجوز تزریق عمومی واکسن ایرانی بدون اسم بردن از افراد و سازمانها و نهادهایی از اعمال «فشارهای زیاد برای صدور مجوز تزریق عمومی واکسن‌ های داخلی» خبر داده بود. همزمان با سخنان وزیر بهداشت و اعلام خبر صدور مجوز مصرف عمومی واکسن ایرانی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو که تعیین کننده اصلی مجوز برای واکسن‌ ها است، اعلام کرده: «مجوز اضطراری و داوطلبانه برای واکسن های تولید داخلی صادر شده و به ‌زودی نتیجه صدور مجوز مصرف اضطراری داوطلبانه دو واکسن کرونای برکت و تولید مشترک انستیتو پاستور با کوبا مشخص می شود.» آنطور که حیــدر محمــدی گــفته است: «داوطلبانه بودن تزریق این واکسن‌ ها به این معناست که مردم بدانند که این واکسن در فاز سوم مطالعه بالینی قرار دارد و هر کس که تمایل دارد برای تزریق واکسن مراجعه کند.» آنچه مسلم است؛ در اظهارات وزیر بهداشت و درمان درخصوص صدور مجوز مصرف واکسن ایرانی و ورود واکسن به شبکه واکسیناسیون سراسری ذکر عبارت «واکسیناسیون داوطلبانه» از فرط بی ‌خوابی و خستگی ناشی از کار و ذوق زدگی سعید نمکی از واکسن ایرانی فراموش شده است!

وی در ادامه با اشاره به خبر انتشار خلاصه نتایج تست انسانی واکسن ایرانی برای نخستین ‌بارتصریح کرد: درپی صدور مجوز تزریق عمومی نخستین واکسن ایرانی کرونا ازسوی وزارت بهداشت، خلاصه ‌ای از نتایج علمی مطالعات بالینی واکسن ایرانی برای سازمان غذا و دارو و مراجع قانونی و محققان و علاقمندان حوزه سلامت و جامعه علمی کشور منتشر شده است. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو هم پس از اعلام صدور مجوز واکسن ایرانی گفته شجاعت اعلام عوارض احتمالی شدید واکسن برکت را در آینده داریم. اما انتشار خلاصه نتایج تست انسانی واکسن برای نخستین ‌بار به معنای قابلیت تزریق اضطراری برای واکسیناسیون سراسری جمعیت کشور ایران نیست و مصرف این واکسن و واکسن های مشابه دیگر ایرانی که اخبار صدور مجوز آن در روزهای آینده منتشر خواهد شد حتما باید تأییدیه سازمان بهداشت جهانی و دیگر مراجع رسمی پزشکی و سلامت دنیا را دریافت کند و سپس مجوز تزریق عمومی آن در داخل کشور ایران یا مجوز صادرات واکسن ایرانی به کشورهای نیازمند صادر شود.

این کارشناس حوزه سلامت با بیان اینکه تبلیغات رسانه‌ های رسمی در ایران این است که جامعه پزشکی واکسن‌ های جدید را تأیید کرده، و تشویق مردم به واکسیناسیون بر مبنای شواهد علمی است، تأکید کرد: این پروپاگاندای رسانه ای پس از گذشت شش ماه از اولین آزمایشات واکسن ایرانی به گونه ای خبررسانی می کند که گویا کار ویروس کرونا با تزریق واکسن ایرانی تمام است. این در صورتی است که مسعود مردانی یک عضو کمیته علمی کووید ۱۹ در واکنش به چنین اظهاراتی می گوید واکسن ایرانی در مرحله سوم مطالعات بالینی است و تاکنون درباره امکان سنجی تزریق عمومی واکسن اطلاعات جامعی در دست نیست و نتایج مطالعات واکسیناسیون ایرانی در مراحل ابتدایی و پایانی آن نیز نامعلوم و نامشخص بوده است و تاکنون مستندات آن منتشر نشده است.

آغاز پیک پنجم کرونا از استان های جنوبی و شمالی

این کارشناس و پژوهشگر حوزه سلامت کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود از آغاز پیک پنجم کرونا از استان های جنوبی، شرقی و شمالی ایران خبر داد و گفت: تبلیغات و اجتماع هواداران و حامیان نامزدهای انتخابات شوراها و ریاست جمهوری، آن هم در روزهایی که مراکز سلامت از واکسن کرونا خالی شده ‌اند و کارشناسان و برخی مسئولان هشدار داده ‌اند پیک جدید كرونا در راه است طوفان پیک پنجم کرونا در سراسر کشور را به همراه خواهد داشت. ستاد مقابله با کرونا هم به جای اینکه هشدار می داد و پس از وقوع تجمعات انتخاباتی اعلام خطر می کرد باید فعالیت هایش را به درستی انجام می داد و درخصوص نظارت بر اجرای پروتکل ها تدابیر لازم را در نظر می داشت. اما ستاد ملی کرونا و اعوان و انصار آن در استان ها و شهرستان ها به وظایف و مسئولیت خود در برابر پیشگیری از پیک پنجم کرونا در کشور به درستی عمل نکرد و کشور را وارد پیک پنجم بیماری نمود. اکنون استان های جنوبی، جنوب غربی و برخی از استان های شرق و شمال کشور از پیک چهارم بیماری کرونا عبور نموده اند و به وضعیت قرمز تبدیل وضعیت پیدا کرده اند و وارد پیک پنجم بیماری شده اند. قرنطینه و بیماریابی فعال نیز در این استان ها اجرا نمی شود و به جرأت می توان گفت که از هفته جاری و بعد از انتخابات، طوفانی از کرونا به در کشور به پا خواهد شد.

وی اضافه کرد: استان های جنوبی بعد از تهران از پیک چهارم کرونا عبور کردند. استان هایی مثل خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه زرد و نارنجی شده بودند اما متاسفانه تعطیلی های اخیر و همچنین عدم رعایت پروتکل های بهداشتی و عادی انگاری ها در کشور در آستانه دو انتخابات باعث شده تا این استان ها وارد پیک پنجم شوند. در شرایطی که آمار شیوع ویروس کرونا در کشور روند صعودی دارد و بسیاری از مسئولان بیمارستان ها و کادر درمان و کارشناسان بهداشت و سلامت هشدارهایی درباره مسافرت‌ های مردم در دوران کرونا داده اند اما گوش شنوایی برای آن نیست چرا که سفرها علی رغم ممنوعیت ها و محدودیت ها همواره در تعطیلات گذشته تکرار شده است و جولان کرونا در جاده‌های کشور را اجتناب ناپذیر ساخته است. ‌ براساس آخرین اطلاعات دریافتی از ترددشمار فعال در محورهای برون ‌شهری، تردد جاده‌ ای در روزهای اخیر تا پنج درصد افزایش داشته است و براساس اعلام مرکز مدیریت راه‌های کشور، در آزادراه های برون شهری و استانی کشور ترافیک سنگین و نیمه سنگین مشاهده شده است.   

ستاد ملی کرونا در اجرای دستورالعمل های انتخابات مردود شد

محبوب فر با تأکید بر اینکه کرونا با عبور از پیک چهارم بیماری سیر نزولی داشته است اما این روزها با افزایش سفرها و دیدارهای خانوادگی و تجمعات مردم در ستادهای انتخابات کاندیداهای ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا و مرکز رأی گیری انتخابات و عادی انگاری در سطح جامعه و کاهش محسوس رعایت پروتکل های بهداشتی دوباره سیر صعودی پیدا کرده است، گفت: برگزاری انتخابات موجب غفلت مسئولین و مردم از بیماری کرونا در کشور شد. در حال حاضر هیچ شهری وضعیت آبی و عادی ندارد و اکثریت شهرهای ایران در وضعیت قرمز و نارنجی به سر می برند. براساس آخرین گزارشی که وزارت بهداشت و درمان منتشر کرده است بیش از ۱۰ هزار بیمار جدید مبتلا به کرونا در کشور مشاهده است. این رقم در گذشته حدود ۵ هزار نفر در روز بود. ۸۰ درصد موارد ابتلا در استان های قرمز ناشی از ویروس جهش ‌یافته کرونا است. ازدحام جمعیت و رعایت نشدن دستورالعمل های بهداشتی و عدم نظارت بر اجرای آن توسط مسئولین دانشگاه های علوم پزشکی استان ها و مسئولین مراکز رأی گیری در زمینه تبلیغات انتخابات و برگزاری انتخابات در روز گذشته بیشتر باعث نگرانی شده است. علاوه بر اینکه در سطح شهرها و روستاها ستادهای انتخاباتی کاندیداها به محل انتشار ویروس کرونا تبدیل شده بود، ماه آزمون‌ های کشوری فرا رسیده است و سرانجام پس از مدت‌ ها آزمون ‌هایی که قرار بود در اسفندماه ۱۳۹۹ و بهار ۱۴۰۰ برگزار شوند و به دلیل شرایط کرونایی به تعویق افتاده بودند در تیرماه برگزار خواهند شد. برگزاری آزمون های دانشگاه ها به ویژه کنکور سراسری نیز به دلیل ازدحام جمعیت شرکت کنندگان در بحبوحه پیک پنجم کرونا به مصلحت سلامت داوطلبین و خانواده آن ها نخواهد بود چراکه می تواند پس از برگزاری آزمون رقم مبتلایان روزانه را افزایش دهد. استان های هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان، بوشهر، خوزستان، مازندران و کرمانشاه پتانسیل ایجاد خیز مجدد کرونا در کشور را پیدا کرده اند و شیوع کرونای هندی و آفریقایی در استان های جنوبی و شرقی و شمالی و شمال غرب کشور و همچنین موارد تک گیر این سویه ها در تهران و تعدادی از شهرهای کشور به نگرانی ها درخصوص پیک پنجم کرونا در کشور افزوده است.

این کارشناس حوزه سلامت و بحران های محیطی ادامه داد: این نگرانی ها درخصوص گسترش وضعیت قرمز کرونا در نوار جنوبی کشور و افزایش شمار مبتلایان روزانه به کرونا در حالی اوج گرفته است که در حال حاضر مراکز واکسیناسیون در کشور خالی از واکسن شده است و توقف واکسیناسیون ادامه دارد. بنا به گفته وزارت بهداشت و سازمان هایی چون هلال احمر، تا پایان هفته گذشته و اوایل این هفته واکسن های خارجی کرونا وارد کشور شده است و خواهد شد، اما واکسن های وارد شده کفاف نوبت دوم واکسیناسیون و دز دومی ها را خواهد داد و این کمبود ذخیره واکسن شرایط را سخت تر و بسیار خطرناک خواهد کرد. بنابراین جامعه از پیک پنجم بیماری کرونا گریزی نخواهد داشت چرا که ایمنی مردم پایین است و عدم واکسیناسیون باعث می شود طوفان پیک پنجم کرونا در کشور منتشر شود. اعلام رنگ ‌بندی شهرها و اعلام وضعیت آبی یا سفید یا زرد و نارنجی هم تنها به ‌شدت گرفتن پاندمی کرونا در کشور کمک می‌ کند. کشور باید به سمت واکسیناسیون سراسری از طریق واکسن های معتبر و مؤثر خارجی حرکت کند و اگر شهری هم در وضعیت کرونایی قرار گرفته است باید هر چه سریع تر قرنطینه شود و بیماریابی فعال اجرا شود.

خودتحریمی کشور در زمینه واکسن های خارجی

محبوب فر در پاسخ به پرسشی درخصوص کم و کیف واکسن های خارجی وارداتی به ایران تصریح کرد: با مرور خبرهای چند روز گذشته در موضوع کرونا و واکسیناسیون به نظر می رسد برنامه واکسیناسیون ایران در شرایطی که کشورهای همسایه در کنترل بیماری موفق عمل کرده اند و به عنوان نمونه ترکیه در حال حاضر شروع به واکسیناسیون افراد بالای ۲۰ سال کرده است اما در کشور ایران نهایت ۴ میلیون و پانصد هزار نفر دز اول را تزریق کرده اند، دچار خودتحریمی شده است. حسن روحانی، رییس جمهور ایران هم دلیل کمبود واکسن در کشور و توقف واکسیناسیون را کمبود عرضه جهانی عنوان نموده است، در حالیکه به بهانه تحریم های خارجی و به اسم تحریم مذهبی و ایدئولوژیک که در داخل کشور اتفاق افتاد عملاً نظام سلامت کشور در زمینه واکسیناسیون و مهار کرونا به خودتحریمی گرفتار شد و جمهوری اسلامی ایران فرصت سازمان بهداشت جهانی و کوواکس درخصوص پیش خرید واکسن های آمریکایی و انگلیسی را برای همیشه از دست داد و از سبد جهانی کوواکس برای همیشه محروم و حذف شد.

وی اضافه کرد: خودتحریمی کشور در زمینه واکسن های خارجی و اظهارات علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد کرونا در واکنش به اظهارات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری درباره اینکه «از خواب بیدار می‌ شوند و می‌ گویند ما سه ‌ماهه مردم ایران را واکسینه می ‌کنیم و فکر می ‌کنند واکسن بستنی است. کشور‌هایی با نظام سلامت قوی به زانو درآمده ‌اند» در شرایطی اتفاق افتاده است که فروش قاچاقی واکسن فایزر در تهران و برخی شهرهای دیگر ایران سر زبان ها افتاده است. وجود بازار غیررسمی فروش ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومانی واکسن کرونای فایزر در تهران و تزریق واکسن فایزر در چند دفتر مجهز به افراد آموزش دیده تأیید شده است و تزریق کنندگان واکسن آمریکایی کارت واکسن ممهورشده وزارت بهداشت کردستان عراق را دریافت می کنند. بسیاری از کارکنان آزمایشگاه ‌ها و درمانگاه‌ ها هم می‌ گویند با وجودی که در لیست اولویت دریافت واکسن هستند، هنوز واکسنی به آنها تعلق نگرفته است. این در حالی است که برخی از افراد می ‌توانند با پرداخت حداقل یک و نیم میلیون تومان واکسن کرونای انگلیسی آسترازنیکا را از بازار آزاد تهیه و تزریق کنند.

این کارشناس حوزه سلامت با اشاره به اظهارات مقامات ستاد ملی کرونا درباره موفقیت چشمگیر ساختار سلامت کشور در مدیریت و مهار کرونا در ایران گفت: سخنان سخنگوی ستاد ملی کرونا در ایران مبنی بر اینکه کشور‌هایی با نظام سلامت قوی به زانو درآمده ‌اند در حالی ایراد شده است که در برخی از کشورها و حتی کشورهای همسایه ایران و دست چندم مرگ و میر به صفر رسیده و برخی هم تمام پروتکل ‌‌های کرونا را لغو کردند. سیاست زدگی وزارت بهداشت و توقف واکسن حکم مرگ انسان های بی گناه است. ستاد ملی کرونا نباید تابع سیاست و اقتصاد سیاسی باشد. وزارت بهداشت و درمان و ستاد ملی کرونا گرفتار تعارض منافع اقتصادی در ساختار سلامت کشور شده اند. مافیای اقتصادی در ساختار سلامت کشور به جای اینکه به فکر مردم و سلامت آنها باشد به فکر منافع مالی خود هست. بنابراین تا وقتی که کرونا از سیاست فاصله نگیرد این بیماری در کشور وجود دارد و توقف ناپذیر است.