احسان انصاری/ براساس گزارش آژانس پس از این که دولت دونالد ترامپ، رییس جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و تحریمها را احیا کرد، صادرات نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد. با این حال چین هرگز به طور کامل خرید نفت ایران را متوقف نکرد و فروش نفت ایران به چین در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ حدود ۳۶۰ هزار بشکه در روز در مقایسه با میانگین ۱۵۰ هزار بشکه در روز در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۰ بود. صادرات ایران به چین در مارس امسال ۶۰۰ هزار بشکه در روز برآورد شد. و به نظر می رسد در حالی که مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا و ایران برای احیای برجام ازسرگرفته شده است، این خرید ادامه دارد.

تحریم‌های ایران با خروج یک جانبه آمریکا از برجام دوباره بر اقتصاد و به ویژه صنعت نفت ایران تحمیل شد،‌ همانگونه که ترامپ بارها بر آن تاکید کرده بود با هدف به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود.اگرچه ایران در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ (سال‌های ۹۱ تا ۹۴) نیز با تحریم‌های نفتی مواجه بود، اما هیچگاه این حجم از فشار را تجربه نکرده بود. فشار تحریم‌ها در شرایط فعلی بر نفت ایران آنچنان زیاد بود که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران آن را نه یک تحریم بلکه جنگی تمام عیار اقتصادی می‌داند.جنگی که البته نتوانسته به اهداف خود برسد و ایران با وجود این تحریم‌ها علاوه بر افزایش برداشت از میادین مشترک نفت و گاز، گازرسانی را نیز توسعه داده و به صادرکننده فعال فرآورده‌های نفتی نیز تبدیل شده است.حال با روی کار آمدن جو بایدن، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا به نظر می‌رسد آمریکا می‌خواهد به میز برجام بازگردد. اتفاقی که می‌تواند صادرات نفت و دسترسی ایران به پول آن را تسهیل کند.خبرگزاری رویترز مدعی است صادرات نفت ایران در ماه مه جاری با افزایش شصت درصدی نسبت به دوره مشابه در سال گذشته به ۲ میلیون و ۱۰۰هزار بشکه در روز خواهد رسید.براساس این گزارش، فروش نفت به کشورهای اروپایی به حدودپنجاه درصد دوره قبل از تحریم ها بازگشته است.خبرگزاری رویترز می گوید روند بازیابی بازار نفت از سوی ایران سریعتر از آنچه آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می کرد رخ داده است.صادرات نفت ایران در ماه آوریل ۲۰۱۶ بیشترین مقدار از چهار سال گذشته تاکنون بوده است.سخنگوی دولت با تأکید بر اینکه بودجه ۱۴۰۰ واقع‌بینانه و دقیق تدوین شده است، عنوان کرد: برخلاف برخی اظهارنظرهایی که درباره پیش‌بینی رقم فروش نفت در بودجه ۱۴۰۰ مطرح می‌شود، تصویری قابل دسترس از فردا وجود دارد، این حق ایران است که با توجه به جایگاهی که در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) دارد حداقل روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت بفروشد، طبیعی است که این حق باید در بودجه بازتاب داده شود و دولت به‌عنوان حافظ منافع ملی باید زمینه تحقق آن را فراهم کند.از سرگیری مذاکراتی تازه پیرامون پرونده هسته‌ای ایران و بازگشت احتمالی آمریکا به توافق هسته ای، توجه بازار جهانی نفت را به خود جلب کرد.ایران از یک طرف اعلام کرده که ابتدا باید تحریمها توسط آمریکا رفع شود و تا این لغو صورت نگیرد، هیچ پیش شرطی را نمی‌پذیرد، از سوی دیگر نماینده آمریکا در نشست وین اظهار کرد در صورتی که تهران آماده بازگشت به تعهداتش باشد، دولت آمریکا حاضر است بیش از ۵۰۰ تحریم اعمال شده در دوران ترامپ علیه ایران را لغو کند.برخی از کارشناسان معتقدند هم مذاکرات ایران و امریکا و هم توافق ایران و چین بر نفت ایران تاثیرگذار خواهند بود. نشست وین موجب خواهد شد تا بازگشت نفت ایران به بازار جهانی سریع تر رخ دهد و از سوی دیگر پالس های دریافت شده از توافق ۲۵ ساله، صادرات نفت ایران به چین را افزایش داده و تاثیر تولید نفت ایران بر تولید کلی اوپک هم گمانه ‌زنی‌ها در خصوص حضور پررنگ ‌تر ایران در بازار را بیشتر خواهد کرد.از این رو، فروش نفت بیشتر ایران به چین موجبات نگرانی بازار را مرتبط با افزایش عرضه پیش بینی نشده را فراهم و برای نمایندگان اوپک‌پلاس که به دنبال حفظ سلطه خود بر بازار هستند، مشکلاتی ایجاد خواهد کرد، زیرا ایران در کنار لیبی و ونزوئلا از اعضای اوپکی هستند که از توافق کاهش تولید نفت خام معاف شده‌اند.برخی دیگر، عقیده دارند که روند لغو تحریم‌های ایران کندتر از آنچه بسیاری متصورند، باشد و انتظار می رود تحریم‌های ایالات متحده از جمله محدودیت‌های فروش نفت توسط ایران، تنها پس از پایان گفت‌وگوها و بازگشت ایران به تعهدات برجامی لغو شود.